De kunst van het helpen en schuldgevoel. Wat kan ik daarvan leren?

Schuldgevoel, wat is het, waar komt het vandaan?

Regelmatig hoor ik in coachingsgesprekken dat mensen worstelen met schuldgevoel. Schuldgevoel bijvoorbeeld omdat ze te weinig doen voor hun zieke ouder, hun kinderen of vrienden.

Wat is dat toch met schuld? Wat is het dat mensen zich schuldig gaan voelen?

Laten we eens dieper kijken naar het begrip schuld. Bij schuld spelen een aantal zaken; een schuld kun je inlossen, wanneer je iets van iemand hebt gekregen met de belofte dit terug te geven. Maar je kunt ook schuld voelen als je voor je gevoel te weinig levert. Er is blijkbaar een schuld en je kunt niet voldoende terug doen.

Ook kun je schuld voelen  wanneer jij aan iets hebt bijgedragen, wat anderen geen goed deed. Denk aan de omschrijving uit de rechtspraak: dood door schuld.

Dus wanneer je een schuldgevoel hebt, is het goed om je af te vragen: om welke schuld gaat het? Waaraan heb jij bijgedragen? Of waar kan jij onvoldoende terugdoen voor de schuld die je hebt bij de ander? Hoe is die schuld ontstaan?

Met deze vragen bezig zijn, kan al verlichting geven. Door je te realiseren hoe het zit met ‘jouw schuld’.

De kunst van het helpen....

Jaren geleden las ik het boek: De kunst van het helpen, van Bert Hellinger. De man die bekend is geworden als systeemtherapeut. Wat hij schreef maakte dat ik op een andere manier leerde kijken naar helpen en schuld. 

Hellinger zegt over helpen:

Helpen is iets heel natuurlijks. Het vervult. De meeste van ons kennen het gevoel van geholpen worden door onze ouders. Die hulp komt recht uit het hart en geeft hen vervulling. Omdat we als kind werden geholpen, vinden we het ook fijn om te helpen. En dat is dus wat we doen als volwassenen. Als we zelf kinderen hebben of anderen mensen zien die in nood zijn.

Willen helpen betekent dat er een behoefte is om een evenwicht te herstellen. Door de zelf ervaren hulp, willen we de balans in evenwicht brengen, door anderen te helpen.

Met onze ouders kunnen we de balans tussen geven en nemen nooit herstellen, we hebben zoveel ontvangen van hen dat we dat nooit in gelijke mate kunnen teruggeven. Dat kunnen we wel met anderen, bijvoorbeeld onze partners en vrienden.

De oplossing van het meer krijgen dan geven in de relatie met onze ouders, is doorgeven aan anderen.

Aan het helpen zijn een aantal principes gekoppeld. Een ervan trof mij enorm toen ik de omschrijving las:  Veel helpers vinden het lot van de ander te zwaar en ze willen het veranderen. Maar meestal niet omdat de ander dat wil of nodig heeft, maar omdat ze zelf dit lot niet kunnen verdragen.

We voelen dus zelf vaak de drang om de ander te helpen omdat we het niet kunnen aan zien hoe de ander lijdt. Terwijl we, bijvoorbeeld met een hulpbehoevende ouder, niets kunnen veranderen aan diens lot. De pijn die wij ervaren bij het zien van het lijden van de ander, maakt dat we de ander van zijn lijden willen afhelpen.  En dat is in de meeste situaties niet mogelijk. Een demente ouder beter maken is geen optie, een ouder die rouwt om het verlies van zijn partner, zal die rouw moeten ervaren en doorleven om verder te kunnen met het leven.  Dat kun jij als kind van je ouder niet oplossen.

Je hiervan bewust zijn, maakt dat je je eigen drang tot helpen in een ander perspectief kunt leren zien. En dat je ook het onmogelijke in die drang leert zien.

Een ander principe van het helpen volgens Hellinger is: je geeft slechts dat wat je hebt.

Aan het geven en nemen zijn dus grenzen verbonden. Het hoort bij de kunst van het helpen om deze grenzen waar te nemen en ze te respecteren.

Dus wanneer je even niets meer hebt te geven, wanneer je energie op is, wanneer jezelf eerst iets nodig hebt om weer te kunnen geven; luister naar die behoefte.

Ik hoop dat dit artikel over een aantal aspecten van helpen en schuldgevoel je helpen om op een andere manier naar de situatie te kijken die je als lastig ervaart en dat je het geheel in een ander perspectief kunt gaan zien.

Wil je samen met een coach van Samsø in een coachingsgesprek eens dieper ingaan op jouw schuldgevoel en hoe jouw patronen zijn rond 'het helpen'? Neem dan contact op voor een vrijblijvende kennismaking.