Wat jij (nog meer) kunt doen voor het vertrouwen in je team

In de vorige nieuwsbrief vertelde ik over het ontstaan van vertrouwen in een team. En hoe je dat als teamlid en ook als leidinggevende kunt bevorderen.

Een belangrijk aspect van vertrouwen binnen teams is het ‘elkaar kennen’. De anderen uit je team kennen op een manier die iets verder gaat dan hun naam, functie en woonplaats.
Als je van collega’s iets meer weet, bijvoorbeeld wat hen raakt, waarover ze zich verbazen, wat hen onzeker maakt, waarop ze trots zijn, bevordert dit de onderlinge empathie.

Wel gelijkwaardig, niet gelijk

Een belangrijk begrip wat samenhangt met de sfeer in een team is gelijkwaardigheid. Om de sfeer in je team te verbeteren, kun je als leidinggevende streven naar gelijkwaardige samenwerkingsrelaties. Je bent als leidinggevende gelijkwaardig aan je medewerkers. Gelijkwaardig zijn, is echter niet hetzelfde als gelijk zijn. Jij hebt als leidinggevende/projectleider een geheel eigen verantwoordelijkheid, die past bij jouw functie en taak. Verantwoordelijkheid waar jij op kunt worden aangesproken. En je bent daarnaast ook gewoon een mens die dingen moet leren, fouten maakt etc.
Je bent dus niet gelijk, maar wel gelijkwaardig.

Werken aan gelijkwaardigheid; hoe doe je dat?

Een manier om hier aan te werken is door als leidinggevende of projectleider transparant te zijn.
Op de eerste plaats is het belangrijk aan je medewerkers te laten zien wat voor jou van belang is, vanuit welke waarden jij wilt werken Iets te laten zien van wat je denkt, vindt of voelt. Door je hierover uit te spreken, weten medewerkers ‘waar ze met jou aan toe zijn’. En je nodigt ze hiermee uit, om zich ook uit te spreken.

Helder zijn over de afwegingen die je maakt bij je besluitvorming, is ook een vorm van transparantie.
Wanneer je als leidinggevende een beslissing gaat nemen, nadat je (een aantal van) de medewerkers hebt gehoord over de situatie, is het goed om helder te zijn over de afwegingen die jij maakt. Welke punten wegen zwaar, wat is de achtergrond van je keuze.
Als je ter plekke een besluit moet nemen, kan het helpen om hard op te denken. Wat neem je waar, hoe schat je de situatie in, wat zijn je overwegingen?
Dat maakt het voor medewerkers makkelijker om mee te gaan in jouw beslissing, wanneer ze weten hoe het besluit is genomen. Hiermee ontstaat openheid en vertrouwen.

Zeker als leidinggevende helpt het ook om jezelf te laten zien als mens van vlees en bloed. Ik hoor regelmatig dat medewerkers van hun leidinggevende een soort superman of -vrouw maken. In hun gedachten is een leidinggevende iemand die ‘alles weet en kan’. In je rol als leidinggevende kun je dan ook (ongewild) te maken krijgen met een soort ‘fantasiebeelden’ die medewerkers over jou hebben. Die beelden worden op jou geprojecteerd omdat je de rol hebt van leidinggevende. Vanuit de medewerker wordt hierdoor, vaak onbewust, ongelijkwaardigheid gevoeld.
Als je jezelf laat zien als lerend individu, geheel los van jouw eigen positie en rollen, bevorder je een gelijkwaardige samenwerking. Je laat daarmee een ander beeld zien, dan het fantasiebeeld wat de medewerker van je heeft. Je laat jezelf zien als mens en niet als supervrouw/man. Het kan de medewerkers op andere gedachten brengen. Gedachten als: ‘oh als hij/zij dat ook heeft, dan is het niet zo raar dat ik daarmee worstel. Blijkbaar kan je het hier gewoon over hebben’
En dit bevordert het onderling vertrouwen.

Wanneer je dit als teamlid doet, heeft het ook zeker effect.
Ook als ‘gewoon’ teamlid kun je een voorbeeld zijn door transparant te zijn over wat je denkt, wil, voelt.

Authentiek en selectief

Het gaat bij transparant dus om echt te zijn. Je zelf te laten zien als echt mens met waarden, gedachten, meningen, onzekerheden en fouten.
Hoeveel je laat zien, is afhankelijk van de situatie. Het is niet zinvol om altijd alles te delen met je medewerkers.
De afweging over wat je wel of niet laat zien, is de selectiviteit. Je moet je hierbij steeds afvragen wat het effect op de ander zal zijn, wanneer je iets vertelt. Op welke manier kan ik dit delen, zodat het de ander, en de situatie ten goede komt? In hoeverre stimuleert dit het eigen leiderschap van mijn medewerker(s) en bevordert het de samenwerkingsrelaties?
Dit kan een spannend aspect zijn van het transparant zijn. Voor mijzelf in coachings- en trainingstrajecten, waarin ik tijdelijk een groep leid, zijn dat vragen die mij dan ook bezig houden. Hoe vind ik de juiste maat in mijn authenticiteit? Hoeveel kan het team aan, wat helpt hen, wanneer is het teveel?
Hulpvragen voor mij zijn dan bijvoorbeeld; welke emotie en hoeveel emotie zit er nog rond datgene waarover ik iets wil zeggen? Kan ik het redelijk neutraal zeggen, of wordt het een uitbarsting? Bestaat het risico dat ik de anderen overspoel? Dan moet ik het niet doen. In ieder geval niet nu.

En een andere vraag is: Hoeveel onzekerheid kan het team aan?
In een team wat heel onzeker was en er waar erg weinig vertrouwen was onderling, heb ik tijdens een teamcoaching het thema ‘vertrouwen’ eens toegelicht door iets te vertellen over de onzekerheid die ik had gevoeld tijdens een vorige bijeenkomst met dit team.
Enerzijds had ik voldoende geanalyseerd wat mij toen onzeker had gemaakt, waardoor ik me er niet langer ongemakkelijk over voelde, anderzijds was het onderwerp voor mezelf ook nog steeds actueel. Hierdoor kon ik als trainer een voorbeeld zijn. Als een mens die onzeker is, maar ook handelt en leert.
Selectief authentiek zijn, betekent een afweging maken, met je hoofd en met je hart. Niet alles is te beredeneren, te voorspellen. Vaak is het ook nodig om je intuïtie te laten spreken. En ook met dit begrip geldt: oefenen helpt!

Oefenen…

Selectief authentiek zijn kun je oefenen. Door goed te kijken wat de reactie van de ander is, als je iets laat zien van jezelf, wanneer je iets vertelt over wat je bezig houdt. Door eventueel je boodschap te nuanceren naar aanleiding van de reactie van de ander. En door achteraf eens terug te kijken wat het effect is geweest. En zo van elke situatie te leren.
Ik wens je veel oefenplezier!
Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen over dit onderwerp? Schroom niet een mail te sturen, ik beantwoord ze graag.